Bank Centralny decyduje o obniżeniu bądź podwyższeniu stóp procentowych. Co to oznacza dla gospodarki i przeciętnego człowieka? Tego dowiesz się po przeczytaniu tego artykułu.
Co to jest stopa procentowa?
Stopa procentowa to koszt pożyczki w ujęciu rocznym. Ze względu na to, że z produktów bankowych korzystają zarówno osoby indywidualne jak i przedsiębiorstwa, wysokość stóp procentowych ma wpływ na decyzje i finanse każdego z nas.
Podstawowe stopy NBP
- Stopa referencyjna wyraża cenę, po jakiej bank organizuje operacje otwartego rynku, czyli zakupu sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych.
- Stopa lombardowa wyraża cenę, po jakiej NBP udziela bankom komercyjnym pożyczki pod zastaw.
- Stopa depozytowa jest intrumentem, który określa oprocentowanie 1-dniowych depozytów, składanych w NBP przez banki komercyjne.
- Stopa redyskontowa wyraża cenę, po której bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych.
- Stopa dyskonta weksli – bank centralny przyjmuje weksle od banków komercyjnych. W praktyce stopa dyskonta weksli nie ma większego znaczenia dla polskiej polityki pieniężnej ze względu na małą popularność weksli.
- Stopy procentowe ustala Rada Polityki Pieniężnej Narodowego Banku Centralnego.
Kiedy NBP obniża stopy?
Obniżanie lub podwyższanie stopy procentowej wpływa na ilość pieniądza w obiegu. Inflacja to zjawisko długotrwałego średniego wzrostu cen, co przekłada się na spadek wartości pieniądza. Odwrotnym zjawiskiem jest deflacja, kiedy to ceny spadają. Ta sytuacja także nie jest dobra, dlatego NPB podejmuje działania, aby zwiększyć ilość pieniądza w obiegu. Czyni to za pomocą stopy procentowej.
Polityka ekspansywna polega na zwiększeniu podaży pieniądza przez obniżenie stopy procentowej. Tańszy kredyt zachęca przedsiębiorstwa do inwestycji, a to przekłada się również na zwiększenie ilości miejsc pracy. Ze względu na niskie oprocentowanie lokat, nie opłaca się oszczędzać pieniędzy, przez co wzrasta konsumpcja.
Polityka restrykcyjna działa odwrotnie, wyższa stopa procentowa zniechęca do brania kredytów, za to zachęca do oszczędzania.
Dana stopa procentowa ustalana jest na rok. Wszystko to powiązane jest z polityką inflacyjną państwa, ponieważ wartość pieniądza ma kluczowe znaczenie dla gospodarki kraju.
Obniżenie stopy procentowej – skutki dla kredytobiorców
Obniżenie stopy procentowej wpływa na koszt kredytu i będzie korzystne dla przedsiębiorców, którzy zaciągnęli kredyt czy pożyczkę, ponieważ ich koszt pozyskania kapitału będzie niższy, pod warunkiem, że podczas zawierania umowy ustalono zmienną stopę procentową. Oczywiście zmiana dotyczy faktycznego oprocentowania, a nie RRSO.
Jeśli wzięliśmy kredyt o stałej stopie procentowej, ustalona wysokość kredytu nie ulegnie zmianie. Pozwoli nam to uniknąć niespodziewanych kosztów podczas zmiany ogólnej stopy procentowej ustalanej przez NBP. Podejmując decyzję o kredycie, warto zwrócić uwagę na to, czy jest to kredyt ze stałą czy zmienną stopą procentową. Możemy skorzystać z danych udostępnianych przez Ministerstwo Finansów, prognoz ekonomicznych i na tej podstawie orzec, czy stopy ulegną zmianie.
Niska stopa kredytowa zachęca nowych klientów do skorzystania z oferty. Banki są jednak świadome, że ich zyski będą mniejsze, wobec tego mogą zaprzestać udzielać kredytów lub zmienić warunki uzyskania zdolności kredytowej, przez co trudniej będzie otrzymać pieniądze. Obniżenie oprocentowania nie zawsze przekłada się na tańszy kredyt, bo bank może sobie „odbić straty” na prowizjach lub innych opłatach.
W przypadku zmiennej stopy procentowej, maksymalna wysokość odsetek należnych za korzystanie z kapitału nie może przekraczać progu 8 % w stosunku rocznym, więc osoby, które biorą kredyt ze zmienną stopą procentową są w pewnym stopniu chronione.
Oszczędności nie urosną
Na obniżeniu stóp procentowych nie skorzystają osoby lub przedsiębiorstwa, które posiadają środki oszczędnościowe na lokacie. Często w takiej sytuacji dochód z lokaty nie pokrywa poziomu inflacji ( obecnie w Polsce cel inflacyjny wynosi 2,5 % z dopuszczalnymi zmianami 1% mniej lub więcej). To zdecydowanie zniechęca do gromadzenia pieniędzy. W takim przypadku przeciętny człowiek zastanowi się nad innymi źródłami inwestowania.
Wzrost cen nieruchomości
Ludzie, którym nie opłaca się trzymać pieniędzy na lokacie mogą chcieć w inny sposób wykorzystać swoje środki, przykładowo inwestując w nieruchomości. Przy obniżeniu stopy procentowej kredyty hipoteczne tanieją, więc łatwiej je uzyskać. Skoro pojawia się sporo potencjalnych klientów, wzrosną też ceny nieruchomości.
Długofalowe skutki obniżenia stóp procentowych
W krótkiej perspektywie obniżenie stóp procentowych przekłada się na zwiększenie ilości inwestycji, tworzenie nowych miejsc pracy. W dłuższej perspektywie zniechęca to banki do udzielania kredytów, może osłabić ich kondycję finansową. Zwiększenie podaży pieniądza może również doprowadzić do inflacji, dlatego też NPB manewruje stopą procentową. Nadmierna inflacja czy deflacja są niekorzystnym zjawiskiem dla gospodarki, dlatego stopa procentowa musi być zmieniana.
Jak widać, temat stóp procentowych jest bardzo obszerny, a decyzje podejmowane przez Narodowy Bank Centralny odnośnie poziomu stóp procentowych, wpływają na całą gospodarkę.
