Scoring kredytowy nazywany też scoringiem bankowym jest narzędziem wykorzystywanym w bankach i innych instytucjach udzielających kredytów (lub pożyczek) do obliczenia naszej zdolności kredytowej. W takim razie na samym początku musimy zacząć od wyjaśnienia definicji zdolności kredytowej.
Czym jest zdolność kredytowa klienta?
Najprościej możemy ją zdefiniować jako potencjał danego klienta do spłaty pożyczonych pieniędzy, oparty w głównej mierze na podstawie bieżącego dochodu i zadłużenia.
Jak oceniana jest zdolności kredytowa?
Nikt nie chciałby pożyczać swojej gotówki komuś, kto nie będzie mógł jej oddać – a już w szczególności bank. W tym miejscu właśnie pomaga mu przeprowadzenie wnikliwej oceny zdolności kredytowej wnioskodawcy. Instytucje finansowe przed udzieleniem kredytu lub pożyczki oceniają klienta pod kątem jego możliwości do wypełnienia zobowiązań, które zamierza przyjąć, czyli właśnie oceniają jego zdolność kredytową.
Obowiązek oceny zdolności kredytowej w Polsce dotyczy udzielania:
- umowy o kredyt związany z nieruchomością mieszkalną i kredyt zabezpieczony hipoteką lub równoważną gwarancją,
- umowy o kredyt konsumencki.
Wynika z tego, że zobowiązane są do niej banki udzielające kredytów, a jeśli chodzi o instytucje pozabankowe to one najczęściej również opierają się na scoringu bankowym chociaż zazwyczaj w mniej wygórowany sposób.
Historia stałego zatrudnienia i naszych rosnących dochodów sprawia, że pożyczkodawcy czują się pewniej podpisując z klientem umowę. Dlatego tym bardziej znajomość własnej zdolności kredytowej jest ważna wtedy, gdy ma bezpośredni wpływ na możliwość dostania pożyczki, posiadania samochodu, mieszkania czy ubezpieczenia. Gdzie w tym wszystkim znajduje się miejsce na scoring kredytowy? Otóż to właśnie on odgrywa tu główną rolę w dokładnym, matematycznym oszacowaniu zdolności kredytowej potencjalnego pożyczkobiorcy.
Czym jest dokładnie scoring kredytowy?
Powstały różne systemy, które mają za zadanie wyliczać na podstawie zasad prawdopodobieństwa scoring kredytowy. Po wprowadzeniu wszystkich wymaganych o kliencie informacji w specjalnym kwestionariuszu, otrzymywany jest wynik punktowy. W większości systemów im wyższą uzyska klient punktację tym większe prawdopodobieństwo, że pożyczkodawca zdecyduje się udzielić mu kredytu, o jaki wnioskuje. Bierze się pod uwagę bardzo wiele najróżniejszych czynników, aby zdecydować, czy pożyczka zostanie udzielona, a także na jakich warunkach to nastąpi. Jedną z głównych składowych scoringu jest właśnie prześledzenie historii kredytowej i stałego zatrudnienia klienta. Pozwala to pożyczkodawcy zobaczyć jak wnioskodawca na przykład wykorzystał poprzednie kredyty i na ile jest wiarygodny jego plan spłat. Ponieważ zachowania jakie wykazywał w przeszłości są tak naprawdę najlepszym czynnikami prognostycznymi dla tego co wydarzy się w przyszłości. W przypadku pożyczek na rozwój czy założenie firmy pożyczkodawcy często przyglądają się również pochodzeniu wnioskodawcy, jego wykształceniu, wiedzy branżowej i doświadczeniu wymaganym do skutecznego prowadzenia danej działalności.
Czym jest Biuro Informacji Kredytowej
Największą bazą historii kredytowych w Polsce jest BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej.
Czasem warto sprawdzić swoją historię kredytową i aktualne zobowiązania finansowe. Raport jaki można wygenerować zawiera między innymi informacje o tym, czy nie zalega się z uregulowaniem swoich obciążeń. Pokazuje więc te najważniejsze dane, które analizuje instytucja kredytowa przy wyliczaniu scoringu swojemu klientowi.
Jak wylicza się scoring kredytowy?
Elementy brane pod uwagę przy ocenie zdolności kredytowej są to między innymi:
- Wiek, stan cywilny,
- Wykształcenie, historia zatrudnienia,
- Regularność wpływu dochodów,
- Referencje bankowe, ubezpieczenie na życie,
- Umowy z operatorami telekomunikacyjnymi,
- Średnia wartość miesięcznych wydatków,
- Informacje zawarte w BIK,
- Liczba osób na utrzymaniu,
- Miejsce zamieszkania,
- Inne okoliczności, które według danego kredytodawcy mogą mieć wpływ na zdolność klientów do wywiązania się z umowy.
Podsumowanie
Scoring kredytowy działa poniekąd na zasadzie porównania profilu klienta danego wnioskodawcy z profilami klientów, którzy już dostali kredyt w tym banku. Dzięki temu kredytodawca wiedząc jakie zachowania przejawiają lub przejawiali tamci pożyczkobiorcy spodziewa się podobnych zachowań u tego konkretnego klienta. Jeśli klienci o takiej historii kredytowej jak on zazwyczaj nie są w stanie spłacić swojego kredytu lub często zalegają z ratami to jego scoring zdecydowanie ulega obniżeniu, tym samym zmniejszając szanse na otrzymanie pożyczki.
Wyliczaniem scoringu zajmuje się specjalny program komputerowy danej instytucji finansowej, a dokładne wartości wszelkich zmiennych uwzględnianych przy wyliczeniach nie są bezpośrednio znane. Dzieje się tak między innymi dlatego, że różni kredytodawcy poszczególne dane o kliencie interpretują w nieco odmienny sposób. Dlatego szukając banku, który udzieliłby nam pożyczki warto pójść do kilku miejsc, bo może się okazać, że w jednym miejscu znajdziemy się poniżej linii odcięcia punktacji scoringowej i kredyt nie zostanie nam przyznany, a gdzieś indziej jednak zdecydują się nam go udzielić. Nie należy jednak tej metody nadużywać bowiem każde odrzucenie naszego wniosku o kredyt powoduje odpowiedni wpis w BIK i wpływa negatywnie na scoring bankowy.
